۸۱۹ عوامل بوجود آمدن و از دست رفتن انگیزه

خلاصه مقاله: به استناد مکتب مبادله exchange theory

متن مقاله

یکی از مهم ترین افرادی که به ارزیابی نیاز های انسانی و طبقه بندی آنها پرداخت مازلو بود .ایشان در تقسیم بندی هرم نیاز های انسان و بر اساس تقدم و تاخر آن بترتیب چنین بر می شمرد : ۱- نیاز های جسمانی و فیزیکی physiological needs ۲- نیاز به امنیت و اطمینان ۳- نیاز به عشق و محبت ۴- نیاز به قدر دانسته شدن و منزلت ۵- نیاز به کمال یابی و خود یابی Actualization  من امشب می خواهم کمی درشت سخن بگویم و ضمن تایید نظر مازلو به عنوان یک نظریه کلی ، بگویم که همیشه هم اینچنین نیست و این نظر هم مانند بسیاری از نظریه ها و قوانین دارای استثناء هایی است . گاه ما بر خورد می کنیم با افرادی که هرم مازلو برای ایشان بر روی دستها ایستاده است !! باید آنرا سر و ته کرد تا روی پاها قرار گیرد ! بدین سیاق که چه بسیارند افرادی که تقدم و تاخر هرم مازلو برای ایشان از آنطرف صادق است و نیاز به کمال یابی ، قدر دانسته شدن و عشق برا یشان حتی از نان شب و یا سایر نیاز های جسمی محترم تر و اولی ست . این بود که امشب گریزی زدیم به مکتب مبادله با افرادی همچون جورج گاسپار هومنز و پیتر بلاو که البته آنهم در برخی جاها محلی از نقد دارد . اصحاب مبادله اعتقادشان بر این است که هر عملی و یا انگیزه ای دز انسان ناشی از دو امر است : ۱- خوشی جوئی ۲- درد گریزی بدین معنی که هر کنش یا انگیزه ای چه مادی و چه غیر مادی در انسان ناشی از : یا تمایل به رسیدن به یک رفاه ، آرامش و پاداش مادی - معنوی است و یا بخاطر دوری از ناراحتی ها و ناملایمات . و البته برای ایجاد یک انگیزه هم باید جنبه های درد گریزی و هم خوشی طلبی را همزمان در ذهن خود تصور کنیم . مثلا به اعتقاد آنها اگر کسی از آفتاب به سایه می رود و می نشیند ، یا به سختی کار می کند و یا حتی کسی به دیگری محبتی می کند همه و همه نوعی مبادله است ! تا در قبال آن پاداشی اعم از محبت متقابل و رفاه بدست آورد و یا اینکه از ناملایمتی هائی دور شود . بدیهی است که در صورتیکه این مبادله یکطرفه باشد و فرد علیرغم اینکه چیزی را اعم از مادی یا غیر مادی به مبادله می گذارد احساس کند که جوابی از طرف مقابل نمی گیرد یا اینکه این پاسخ کم یا تکراری است موجب سر خوردگی می شود . شق دیگر این قضیه هومنز در آنست که فرد تنبیه یا ناملایمتی ای که انتظار دریافت آنرا نداشت ( چه مادی و چه غیر مادی ) در مبادله اجتماعی می گیرد . که این هم موجب خشم ، بد آمدن از دیگران و حتی تعمیم می شود . در اینجاست که پیتر بلاو نظریه پرداز دیگر این مکتب پا به میدان می گذارد و می گوید برای فردی که در این وضعیت قرار گرفته سه راه وجود دارد : ۱- او دیگران را مجبور به انجام خواست خود کند . ۲- در صدد جلب آنچه از دست رفته بر آید . ۳- بدنبال راههائی باشد که بتواند بدون چنان کمکی به راه خود ادامه دهد . (دوستان اگر مایل بودند میتونیم در مورد کاربرد های عملی این تحلیل تو تاپیک صحبت کنیم ).